Merkeziyetsiz borsalar hangileridir?

Merkeziyetsiz borsa, iki farklı grup veya kişi arasında doğrudan bir kripto para transfer işlemine izin vermekte olan (P2P) hizmeti olarak tanımlanmaktadır. Merkeziyetsiz kripto para borsaları, merkezi alanlarda yer alan bazı sorunları çözebilmek için dizayn edilmiştir.

Merkeziyetsiz borsa sistemleri, kullanıcıların herhangi bir merkeze bağlı kalmadan özel olarak kripto para depolayabilmelerine ve blockchian sistemleri üzerinden işlem yapabilmelerine yoğunlaşmaktadır. Bu sayede kişiler, P2P adı altında bağımsız piyasa birimleri oluşturabilmektedirler. Bu tarz borsa sistemlerinin kullanıcıları, lendi aralarında doğrudan bir işlem ağı da oluşturabilmektedirler.

Merkeziyetsiz borsalar, uygulamalar tarafından otomatik veya kişiler tarafından manuel olarak denetlenebilmektedirler. Kripto paraların güvende kalması, dağınık defter teknolojisi (DTL) tarafından sağlanmaktadır. Merkeziyetsiz dexler ağlarında en çok Ethereum varlığının tercih edildiği de bilinmektedir.

Merkezi ve Merkeziyetsiz Borsa Arasındaki Fark Nedir?

Merkezi borsalarda işlem yapabilmek için genellikle kimlik bilgilerini sağlamak zorunlu hale getirilmektedir. Para girişleri, mevcut bir jüri tarafından sürekli incelenmektedir. Merkeziyetsiz dexler de ise bu uygulamalar tam tersi olarak işleme alınmaktadır.

Merkezi borsalar, düzenli kar amcı gütmekte olan grup veya kişiler tarafından yönetilmektedir. Bu tarz uygulamalar, kişilerin güvenliklerini ve verilerini detaylı olarak korumak zorundadırlar. Platform, alım satım işlemlerini tamamen kendi kontrol etmekte ve sistem hakkında alınacak kararları bizzat uygulamaya koymaktadır.

Merkeziyetsiz borsalar ise önemli kararlar alma ayrıntısında katılımcıların desteğini alarak yarı otomatik şekilde uygulamaya koymaktadır. Bu tip borsalar, kullanıcılar ile doğrudan bir etkileşim içerisine girmektedir. Verilerin işlenmesi ve alım satım uygulamalarının kayıt altına alınması, dağıtık defter tarafından uygulanmaktadır.

Merkeziyetsiz dexler’de, kullanıcıların yatırım işlemlerini veya kimlik verilerini bir sunucu etrafında toplamamaktadırlar. Bu platformlar, sadece satın alım ve elden çıkarma konularında platform kullanıcılarına hizmet vermektedirler.

Merkeziyetsiz Borsaların Avantajları Nelerdir?

Bu tür borsalar, genel olarak avantajlarını dağınık mimarileri ve tek kontrol merkezinin olmamasından almaktadırlar.

• GüvenlikMerkeziyetsiz borsalar, kullanıcıların gerçekleştirdikleri işlemlerden kimlik verilerine kadar hiçbir adımı kayıt altına almamaktadırlar. Bu nedenle hacker saldırılarında kullanıcı bilgilerine hiçbir zarar gelmiyorken fonlarda da herhangi bir kayıp yaşanmamaktadır. Bir kişinin giriş noktalarının bilinmemesi, siber saldırıları da tamamen etkisiz hale getirmektedir.
• Düşük Manipülasyon Riski

Merkeziyetsiz borsaların bir diğer avantajı da borsa içerisinde manipiülasyon yaratabilecek bir merkezin olmaması ile fiyat manipülasyonlarında veya işlem hacmi konusunda sahtecilik işlemlerinde risk en minimum düzeye inmektedir. Merkeziyesiz borsalarda kullanıcıların hiçbir doğrulama işlemi bulunmamaktadır. Hatta kullanıcılar, bir e-posta hesabı sunmak zorunda bile değildirler. Bu sayede işlemler anonim olarak ele alınmakta ve bu durum, manipülasyon riskini de sıfıra indirmektedir.

• Düzenlemelerde Bağımsız Olunması

Düzenlemeler, bazı zamanlarda merkezi bir birim hatta devlet eliyle dahi gerçekleşebilmektedir. Fakat merkeziyetsiz borsalar, yerel veya uluslararası düzenlemelerden bağımsız olarak işlem sağlayabilmektedirler. Düzenlemeye tabi borsalar, inceleme altına alınsa dahi kısmi engellemelere neden olabilmektedir. Bu nedenle borsa, işlem ve opsiyonlar konusunda kısıtlı bir hale gelebilmektedir.

• Farklı Projelere Erişilebilirlik

Merkezi borsaların aksine merkeziyetsiz borsalar, sadece var olan kripto para varlıkların değil diğer varlıklar üzerinden de işlem yapılabilmesine olanak tanımaktadır. Çünkü merkezi borsalar, kullanıcılara sadece merkez tarafından sunulan kripto paralar üzerinden işlem yapılmasına izin vermektedir.

Ayrıca merkeziyetsiz borsalar, platform içerisinde otomatik olarak yeni varlıkların ortaya çıkmasına da izin vermektedir. Çünkü, arz ve talep meselesi, sadece kullanıcı hareketleri tarafından oluşturulmaktadır. Böylece büyük girişimler, merkezi borsalar yerine merkeziyetsiz borsalarda da işlem yapabiliyorlarken küçük yatırımcılara da her türlü coin üzerinden işlem yapma özgürlüğü tanınmaktadır.

En Büyük Merkeziyetsiz Kripto Para Borsaları

Coinmarketcap’den aldığım verilere göre en büyük merkeziyetsiz borsalardan bir kaçını aşağıda sıraladım.